Dlaczego nasze zdjęcia wyglądają tak dziwnie?
O etyce obrazów, śladzie węglowym i decyzji o ditheringu.
Źródło:
01 —
Problem ze zdjęciami na stronach WWW
Obraz ma dziś ogromną moc — komunikuje szybciej niż słowo, przykuwa uwagę, tworzy tożsamość marki. Nic dziwnego, że w erze niekończącego się scrollowania, właśnie zdjęcia stanowią trzon komunikacji wizualnej. Ale ta siła ma swoją cenę.
Od początku wiedzieliśmy, że jako stowarzyszenie potrzebujemy stronę WWW. Stronę, która pokaże kim jesteśmy, co robimy i na której możemy przedstawić nasze prace, warsztaty i prelekcje. Ale za tym idzie niestety poważny problem: jak sprawić, by strona www była “ładna” i zawierała dużo treści wizualnej w postaci zdjęć (estetyka), ale jednocześnie była lekka i nie generowała dużego zużycia energii (etyka)? Jak być wiernym własnym przekazom o świadomym projektowaniu mając stronę, która jest częścią problemu?
Każde zdjęcie wrzucone do sieci nie znika — jest przechowywane na serwerze, wymaga energii do utrzymania i transferu. Im wyższa rozdzielczość, format i waga pliku, tym większy jego ślad węglowy.
Ale jaki tak naprawdę jest koszt jednego MB?
Różne źródła, różne dane:
Ile CO₂ emituje 1 MB przesłanych danych? Niestety — jak często — to zależy.
Żeby to umieścić w kontekście ile to w ogóle jest:
Produkcja 100 g wołowiny generuje ok. 15,5 kg CO₂ (Źródło)
1 porcja 100 g = równowartość przesłania 500 GB.
Tesla Model 3 emituje średnio 0,81 kg CO₂ na 10 km (Źródło)
0,03 g to 0,00037 km, czyli 0,37 m.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to niewiele, ale dana dotyczy tylko 1 MB, a średnio generujemy około 402,74 biliona MB dziennie (Źródło). Problematycznie robi się szczególnie przy naszej codziennej konsumpcji mediów i korzystaniu z łatwo dostępnych subskrypcji:
Domyślne ustawienia Spotify wykorzystują ponad 2 MB na 3-minutowy utwór. To 40 MB co godzinę lub 960 MB dziennie (Źródło).
Każdy stream filmu na Netflix w standardowej rozdzielczości zużywa 1 GB danych na godzinę (24 GB dziennie). Filmy w wysokiej rozdzielczości mogą zużywać nawet 3 GB danych na godzinę (72 GB dziennie). Ultra HD zużywa 7 GB danych na godzinę (168 GB dziennie)(Źródło).
To co z tym zrobić?
Ustaliliśmy, że nieważne co zrobimy — będziemy korzystać z energii i generować CO₂. Ale poprowadzić komunikację wizualną w sposób, który wpisze się w nasz core przekonań, a jednocześnie będzie wyglądać estetycznie i profesjonalnie? Proste: Wybierając technikę zapisywania zdjęć, która pozwoli na generowanie jak najmniejszych obrazów, a jednocześnie wizualnie będzie nośnikiem naszych wartości.
02 —
Czym jest dithering?
Dithering to technika przetwarzania obrazu polegająca na symulowaniu tonalnych przejść i barw, nawet przy ograniczonej palecie kolorów. Umożliwia to dzięki strategicznie rozmieszczonym pikselom, które wchodzą w interakcję z percepcją wzrokową użytkownika
Źródło:
Takie podejście było niegdyś powszechnie stosowane przy druku gazet czy we wczesnych systemach 8‑bitowych, a dziś zyskuje nowe życie w kontekście zrównoważonego projektowania cyfrowego. Dlaczego? Ponieważ ograniczona paleta kolorów oznacza mniejszą objętość danych — czyli lżejsze pliki, szybsze ładowanie stron i niższy ślad węglowy.
Dla nas jest to podwójnie korzystne: możemy zredukować wagę naszej strony generując mniejszy ślad węglowy, a jednocześnie tworzymy wizualny wyznacznik naszej misji o świadomym projektowaniu.
Poniżej zrobiłem próby na podstawie zdjęcia z Unsplash:
Źródło:
Zdjęcie z Unsplash — Redukcja zdjęcia do 2000 px szerokości
Format: zmiana formatu na .webp
Waga: 777 kb (25.9% oryginału)
Źródło:
Zdjęcie z Unsplash — Redukcja pikseli do 600 px szerokości
+ paleta kolorów indeksowanych (32 kolorów)
Format: zmiana formatu na .png
Waga: 53 kb (1.7% oryginału)
Nie tylko zredukowaliśmy wagę jednego zdjęcia do 1.7% wagi oryginału; stworzyliśmy jednocześnie unikalny i charakterystyczny język wizualny dla naszej marki.
03 —
Etyka vs. estetyka
W projektowaniu często pojawia się przekonanie, że etyka i estetyka to dwie sprzeczne siły — że wybór między tym, co „ładne”, a tym, co „odpowiedzialne”, to konieczne kompromisy. Ograniczenie zasobów — choć wyrasta z troski o planetę — można przekuć w nową jakość wizualną, która jest równie atrakcyjna.
Marki i projektanci na świecie coraz częściej to dostrzegają i wykorzystują. Studio Snøhetta pokazała to na przykładzie swojej odświeżonej strony internetowej: rezygnacja z nadmiaru interakcji i zdjęć pozwoliła zyskać spójny styl, który przyciąga, a jednocześnie generuje znacznie ślad węglowy.
Analogicznie, dla Future Forms dithering to więcej niż zagrywka marketingowa. Próba unikania zbędnego ciężaru plików nie prowadzi do kompromisu z formą, lecz do nowego języka wizualnego, gdzie piękno wynika z decyzji, a nie z przypadku. W ten sposób nasze projektowanie zyskuje na głębi: staje się integralnym dialogiem między tym, co tworzy wrażenie, a tym, co w świecie może mieć rzeczywisty, pozytywny wpływ.
(Hover me)
Źródło:
04 —
Wnioski i dalsze kroki
Dla nas dithering to nie tylko technika wizualna — to świadomy wybór, który łączy estetykę z odpowiedzialnością. Dzięki ograniczeniu liczby kolorów możliwe jest znaczące zmniejszenie wagi plików graficznych, co przekłada się na szybsze ładowanie stron, mniejsze zużycie energii i mniejszy ślad węglowy. Średnie oszczędności przy stosowaniu ditheringu sięgają aż 75–90% w porównaniu z pełnokolorowymi obrazami.
Czy oczekujemy, że każdy ma teraz używać zdjęć z ditheringiem? Nie. Ale chcemy pokazać, że można do tego problemu podejść w sposób świadomy i tym samym jeszcze stworzyć silniejszy język wizualny marki.
W globalnej perspektywie, gdzie internet prowadzony jest z potężnym śladem CO₂ cyfrowy ślad węglowy związany z funkcjonowaniem internetu stale rośnie (wg obecnych szacunków 3,7% globalnych emisji). Każdy bit ma znaczenie. Nawet redukcja w wagach grafik może przynieść wymierny efekt środowiskowy. Świadome podejście do użycia obrazów, ditheringu i optymalizacji formatów to konkretne działania, które realnie obniżają cyfrowy ślad.
Taka strategia to nie tylko korzyść dla planety i użytkowników, ale także przewaga biznesowa — szybsze, lżejsze strony to lepsze SEO, niższe koszty hostingu i lepsza retencja odwiedzających.
Bibliografia
Kamiya, George (2020, December 11). The carbon footprint of streaming video: fact-checking the headlines. International Energy Agency.
Pscheid, Julian (2020, June 24). Does Irresponsible Web Development Contribute to Global Warming? Emerge Agency.
Noah, Martin (2022, January 9). The Cost of a Byte. Medium.
Kommenda, Niko (2019, July 19). How your flight emits as much CO2 as many people do in a year. The Guardian.
Dunne, Daisy (2020, September 14). Interactive: What is the climate impact of eating meat and dairy? Carbon Brief.
James (2024, February 29). Electric Car kWh Per Mile List [277 kWh/Mile Listed]. Eco Cost Savings.
Carbon Footprint: Beef. CO2 Everything.
Carbon Footprint: Tesla Model S 2020. CO2 Everything.
Duarte, Fabio (2025, April 24). Amount of Data Created Daily (2025). Exploding Topics.
